طب کلنگر Hollistic medicine
طب کلنگر یا Holistic Medicine یک رویکرد به سلامتی و درمان است که به عنوان یک رویکرد جامع به مراقبت از بیماران توجه دارد. این رویکرد بر این اصل پایدار است که برای دستیابی به سلامتی بهینه و درمان بیماریها باید به عناصر مختلف تشکیلدهنده انسان به طور همزمان و هماهنگ توجه کرد. به عبارت دقیقتر طب کلنگر بیمار را به عنوان یک کل در نظر میگیرد نه تنها یک بیماری. بر اساس فلسفه طب کلنگر، سلامتی بهینه در نتیجه دستیابی به یک تعادل مناسب در زندگی حاصل خواهد شد.
این رویکرد تأکید دارد که بدن انسان یک سیستم یکپارچه است و تاثیرهای جسمی، روحی و اجتماعی بر یکدیگر تأثیر میگذارند. بنابراین، طب کلنگر به انسان به عنوان یک موجود ترکیبی از ابعاد مختلف میپردازد و تلاش میکند تا تعادل و هماهنگی بین این ابعاد را حفظ نماید.
در این رویکرد، به مسائلی مانند تغذیه، فعالیتهای ورزشی، مدیتیشن، تأثیرات روانی و محیط زندگی نیز توجه میشود و تأثیر آنها بر سلامتی انسان مورد بررسی قرار میگیرد. به عبارت دیگر، طب کلنگر به سلامتی به عنوان یک تجربه جامع و به تعامل بین ابعاد مختلف انسان توجه دارد.
پزشکان کل نگر بر این باورند که کل فرد از قسمتهای وابسته به هم تشکیل شده است و اگر یک قسمت به درستی کار نکند، تمام قسمت های دیگر تحت تأثیر قرار میگیرند. به این ترتیب، اگر افراد در زندگی خود عدم تعادل (جسمی، عاطفی یا معنوی) داشته باشند، میتواند بر سلامت کلی آنها تأثیر منفی بگذارد.
یک متخصص کلنگر ممکن است از همه اشکال مراقبتهای بهداشتی، از داروهای معمولی گرفته تا درمانهای جایگزین، برای درمان بیمار استفاده کند. او در این فرآیند به عوامل متعددی از جمله تغذیه، فعالیتهای ورزشی، مدیتیشن و سایر روشهای طب سنتی و جایگزین توجه دارد تا بهبود عملکرد سیستمهای بدنی بیمار را ترویج دهد و به عنوان یک هماهنگکننده بین این عوامل عمل کند. این نوع مراقبت به بیمار امکان میدهد تا با همکاری تخصصی و هماهنگی میان روشهای مختلف، به بهبودی و سلامتی دست یابد.
طب کل نگر (پزشکی کلنگر) و طب رایج دو دیدگاه مختلف در حوزه بهداشت و درمان هستند.
- طب کل نگر (پزشکی کلنگر): این رویکرد انسان را به عنوان یک سیستم یکپارچه میبیند که شامل جسم، ذهن، و روح میشود. طب کلنگر تاکید دارد که این سه جنبه به طور تناظری تأثیر میگذارند و باید همگی مورد توجه قرار گیرند. در این رویکرد، بهداشت و بهبودی به معنای جامعتر و تأثیرگذارتر دیده میشوند و ممکن است از روشهای جایگزین نیز استفاده کنند.
- طب رایج: این رویکرد بیشترین توجه را به درمان بیماریها و علائم میپردازد. اکثریت پزشکان وارد این دسته میشوند و از تحقیقات علمی برای تشخیص و درمان بیماریها استفاده میکنند. طب رایج به طور عمده تأثیر ذهن و روح را در فرآیند درمان نادیده میگیرد و بیشتر به روشهای مدرن پزشکی متکی است.
هر دو دیدگاه مهمی در حوزه بهداشت و درمان هستند و انتخاب بین آنها بستگی به نیازها و اعتقادات فردی دارد. بطور مختصر می توان مقایسه ای بین این دو حیطه از علم داشته باشیم:
طب کل نگر (Holistic Medicine):
- مزایا:
- تمرکز بر سلامت کلی بدن و ذهن.
- استفاده از روشهای طبیعی و تکمیلی به جای داروهای شیمیایی.
- ترکیب درمانهای مختلف برای بهبود شفا.
- معایب:
- نیاز به زمان بیشتر برای درمان.
- عدم تضمین کامل درمان در برخی موارد.
- ارتباط ممکن با ترکیبات معدود داروها.
طب رایج (Conventional Medicine):
- مزایا:
- شواهد علمی و تحقیقات گسترده.
- داروهای موثر برای کنترل بیماریها.
- درمانهای سریع در برخی حالات.
- معایب:
- عدم تمرکز بر سلامت کلی.
- اثرات جانبی و مشکلات ناشی از داروها.
- تمرکز بر درمان علائم بیماری تا کشف علت اصلی.
هر کدام از این دو رویکرد مزایا و معایب خود را دارند، و انتخاب بین آنها باید بر اساس نیاز و موقعیت بیماری انجام شود.
پزشکان کل نگر از انواع تکنیک های درمانی برای کمک به بیماران و دستیابی به سلامت مطلوب استفاده میکنند. بسته به تخصص پزشک، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آموزش بیمار در مورد تغییرات سبک زندگی و خودمراقبتی برای ارتقای سلامتی. این ممکن است شامل رژیم غذایی، ورزش، روان درمانی، روابط و مشاوره معنوی و غیره باشد؛
- درمان های مکمل و جایگزین مانند طب سوزنی، مراقبت های کایروپراکتیک، هومیوپاتی، ماساژ درمانی، طبیعی و غیره؛
- داروهای غربی و روش های جراحی.
هومیوپاتی کلاسیک
هومیوپاتی یا همساندرمانی یک شیوه علمی است که توسط ساموئل هانمن در سال ۱۷۹۶ میلادی ابداع شد. طب هومیوپاتی زیرمجموعهای از طب مکمل و جایگزین (CAM) است. CAM شامل شیوههای مختلف مراقبتهای بهداشتی، درمانها و سیستمهایی است که در کنار یا به جای طب سنتی استفاده میشوند. هومیوپاتی یک رویکرد خاص در CAM است که شامل استفاده از مواد بسیار رقیقشده برای تحریک مکانیسمهای خوددرمانی بدن است.
این رشته از پزشکی بر رویکرد کلنگر به درمان با در نظر گرفتن جنبههای جسمی، ذهنی و عاطفی سلامت فرد تمرکز دارد. هومئوپاتی یک روش درمانی بر اساس ایده «همانند، همانند را شفا میدهد» است که با تحریک دستگاه ایمنی بیمار با داروهای هومئوپاتی، فرد را به سمت بهبودی سوق میدهد. بر پایه اصول نخستین هومیوپاتی هر مادهای که در بدن سالم یکسری نشانههای بیماری ایجاد کند درصورت تجویز به فرد بیمار باهمان علایم، (با مقادیر بسیار کمتر دارو) بیماری وی را درمان خواهدکرد، البته به شرط آنکه نشانههای موجود در بیمار و نشانههایی که آن ماده دارویی میتواند ایجاد کند، تا حد ممکن همانند باشد.
داروهای هومیوپاتی با روشی پیچیده به نام پوتنتایز کردن یا همان Potentisation ساخته میشوند. این فرآیند شامل رقیق کردن یک ماده است، در مواقعی به حدی که محلول احتمالاً حاوی حتی یک مولکول از ماده اصلی نیست (این برای رقتهای بیشتر از 24D صادق است). اگرچه این دارو در چنین مقدار زیادی رقیق شده است، اما هنوز هم توانایی تأثیرگذاری بر بدن را دارد زیرا هومیوپاتی در واقع در سطح انرژی کار میکند. هر داروی هومیوپاتی (و قدرت آن) نشانه ارتعاشی خاص خود را دارد. هنگامی که دارو وارد بدن میشود، ارتعاشات آن مجموعه دقیقی از الگوهای فرکانس را ارسال میکند، مانند رادیو که یک آهنگ را پخش میکند. اگر بدن به آن درمان نیاز داشته باشد، با سلولهایی که برای دریافت «آواز» کوک شدهاند، یک ارتباط رزونانسی ایجاد میشود. هنگامی که این اتصال تشدید کننده ایجاد شد، روند بهبودی شروع میشود (یعنی درمان “شروع به کار می کند”).
داروهای هومیوپاتی میتوانند بر روی روند بیماری کار کنند، زیرا فرآیند بیماری به عنوان یک میدان انرژی در بدن در نظر گرفته میشود و هومیوپاتی میتواند به گونهای با آن زمینه مطابقت داده شود که زمینه را از بین ببرد. اکنون میتوانید درک کنید که هومیوپاتی به نوعی درمان به کمک انرژی است.
دیجیتال هومیوپاتی
دیجیتال هومیوپاتی به مفهوم استفاده از تکنولوژی دیجیتال و روشهای مدرن در طب هومیوپاتی کلاسیک است. تحقیقات Benveniste که توسط بسیاری به عنوان پدر دیجیتال هومیوپاتی شناخته می شود، ثابت کرد که میتوان فعالیت یک دارو یا ماده هومیوپاتی را بر روی رایانه ثبت کرد و سپس آن را روی یک سیستم بیولوژیکی که به همان دارو یا ماده حساس است، دوباره منتقل کرد.
استفاده از دیجیتال هومیوپاتی در عمل رویکرد جدیدی نیست. بسیاری از متخصصین در سراسر جهان سالهاست که از فرم دیجیتال داروهای هومیوپاتی استفاده میکنند. شرکتهایی که داروهای هومیوپاتی را میفروشند سیدیهایی را با نسخههای دیجیتالی داروهای خود نیز میفروشند (Staufen Pharma نمونهای از این موارد است). استفاده از ابزارهایی مانند EAV (طب سوزنی الکتریکی)، که میتواند پاسخها به هومیوپاتی را اندازهگیری کند، سالهاست که برای اعتباربخشی داروهای دیجیتال استفاده میشود.
نکته قابل ذکر در این بحث مربوط به کیفیت فرم دیجیتالایز شدن داروها میباشد. بدیهی است که هرچه داروهای دیجیتال دقیقتر دیجیتالایز شود، پاسخ بهتری خواهد داشت.
داروهای دیجیتال چطور ساخته میشوند؟
فرآیند گرفتن انرژی ارتعاشی یک دارو (یا هر مادهای برای آن دارو) و ذخیره آن در رایانه به عنوان فایل دیجیتال را میتوان با استفاده از نوعی محفظه، تقویتکننده، رایانه و نرم افزار انجام داد. بصورت کلی این روند را میتوان بشکل شماتیک ذیل نشان داد:
هر چیزی در اطراف شما نشانه ارتعاشی خاص خود را دارد. بنابراین هر چیزی که در محفظه قرار میگیرد، الگوهای فرکانس خاص و منحصر به فرد خود را ایجاد میکند. این الگوهای فرکانس از محفظه به تقویتکننده ارسال میشود. تقویت کننده سیگنال آنالوگ که از محفظه میآید را تقویت میکند و همچنین ممکن است سطح دیگری از فیلتر را ارائه دهد وسپس کامپیوتر سیگنال آنالوگ را به دیجیتال تبدیل میکند. در نتیجه به کمک یک برنامه نرم افزاری اطلاعات دیجیتال بروی یک فایل حافظه ذخیره میشود که میتواند در هر زمان و هر تعداد مورد استفاده قرار گیرد.
البته این فرآیند تا حد بسیار زیادی سادهسازی شده است. متغیرهای زیادی وجود دارند که بر کیفیت/دقت خروجی تأثیر میگذارند که خروجی چیزی جز اطلاعات دیجیتال نباشد. محفظه باید با دقت طراحی شود تا اطمینان حاصل شود که تا حد امکان نویزها از در فرآیند مسدود و فیلتر شوند چراکه با انواع نویزهای محیطی احاطه شدهایم (دکلهای تلفن همراه، 60 هرتز از نور، رایانه ها، انرژی ژئوپاتیک و مغناطیسی از زمین و غیره) کیفیت کارت حافظه نیز عامل مهمی است و اینکه آیا داخلی یا خارجی کامپیوتر است (خود کامپیوتر نویز تولید میکند). هدف این است که تا حد امکان اطلاعات ارتعاشی هر مادهای که در محفظه قرار میگیرد با کمترین نویز ممکن به دست آید.
داروهای دیجیتال چطور مورد استفاده قرار میگیرند؟
هنگامی که یک دارو به عنوان یک فایل صوتی دیجیتال ضبط میشود، روشهای زیادی برای انتقال “اطلاعات” وجود دارد. سادهترین روش گوش کردن به صوت به کمک یک هدفون میباشد. دارویهای دیجیتال را میتوان در یک آی پاد یا هر دستگاه دیجیتال حافظهدار کپی کرد و میتواند به راحتی به سراسر جهان ایمیل کرد، یا حتی در صورت لزوم از طریق تلفن پخش شود.
با استفاده از یک دستگاه بیورزونانس متصل به کامپیوتر، میتوان فایل صوتی دیجتال را بر یک بطری آب “چاپ” کرد یا از روشهای پیچیدهتری برای انتقال داروهای دیجیتالی شامل استفاده از نور تشدید یا حتی لیزر بهره برد.
مزیتهای داروهای دیجیتال هومیوپاتی چیست؟
- دسترسی آسان به داروهای غیر معمول؛
- دسترسی آسان به طیف گستردهای از توانهای (دوزاژهای) مختلف داروهای هومیوپاتی؛
- سفر با هومیوپاتی دیگر دردسرساز نیست؟! از دستگاهای اشعه ایکس ترسی ندارید و همیشه داروهای خود را همراه خود دارید (به طور مثال در لپ تاپ خود)؛
- روشهای آسان انتقال داروها مانند ایمیل، فلش مموری و …؛
- بدون هزینههای مداوم (قابلیت کپی و استفاده برای هر تعداد دفعه مورد نیاز)،
- دوزهای غیر خوراکی تحت تأثیر نامطلوب آمالگام وکانالهای ریشه بیتاثیر نمیشوند؛
طب سوزنی (acupaunture)
تاریخچه طب سوزنی به قرنها پیش از میلاد تقریباً 3000 سال پیش در چین آغاز شد. اولین مستند طب سوزنی که آن را به عنوان یک سیستم سازمانیافته تشخیص و درمان توصیف میکند، در کتاب “طب داخلی امپراطور کلاسیک زرد (The Yellow Emperor’s Classic of Internal Medicine)” توصیف شده است که به 100 سال قبل از میلاد برمیگردد. در آن زمان، کانالهای جریان Qi (انرژی حیاتی یا نیروی حیات) به خوبی تثبیت و شناخته شده بودند. در نهایت طب سوزنی در چین در کنار ماساژ، رژیم غذایی و گیاهان به یک روش استاندارد تبدیل شد.
اولین توصیف پزشکی از طب سوزنی توسط یک پزشک اروپایی در حدود سال 1680 توسط Ten Rhijne بود. سپس، در نیمه اول قرن نوزدهم، علاقمندان بسیاری در آمریکا و بریتانیا وجود داشتند و تعدادی از تحقیقات و نتایج آنها در ژورنالهای معتبر علمی از جمله لنست با عنوان “طب سوزنی” منتشر شد. در نتیجه مطالعاتی در راستای اثربخشی طب سوزنی در مدیریت درد، تسکین حالت تهوع، و از بین بردن سردرد از جمله موارد دیگر در سراسر دنیا توسط محققین مورد توجه قرار گرفت. پل بین طب شرقی و غربی نه تنها به پیشرفت و تکامل طب سوزنی کمک کرده است، بلکه مقبولیت آن را افزایش داده است. متعاقباً، مؤسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH) در یک کنفرانس بین المللی در سال 1997 بطور رسمی گزارشی از اثربخشی طب سوزنی مبتنی بر شواهد علمی مثبت ارائه نمود و اظهار کردند طب سوزنی به عنوان “یک روش درمانی موثر” توسط هزاران پزشک، دندانپزشک، متخصص طب سوزنی و سایر پزشکان مورد تایید میباشد.
در ابتدا از طب سوزنی برای مدیریت درد در غرب استفاده میشد. اکثر مردم و پزشکان هنوز از این واقعیت آگاه نبودند که طب سوزنی در شرق برای پیشگیری و درمان بسیاری از انواع اختلالات برای هزاران سال استفاده شده است. تحقیقات انجام شده توسط NIH نشان میدهد که طب سوزنی در درمان میگرن، آرتریت و درد مزمن موثر است. این مطالعه که شامل دادههای نزدیک به 18000 بیمار بود، نشان داد که طب سوزنی مؤثرتر از مراقبتهای استاندارد و درمانهای ساختگی است. مطالعهای که در سال 2004 در سیدنی استرالیا انجام شد و بر نقطه P-6 (همچنین به عنوان Neiguan) به عنوان نقطهای برای درمان حالت تهوع بعد از عمل تمرکز داشت، نشان داد افرادی که تحت درمان طب سوزنی قرار گرفتند، 29 درصد حالت تهوع کمتری احساس کردند.
مطالعات متعددی جهت اثبات اثربخشی طبسوزنی توسط دانشمندان، محققین و پزشکان در سراسر دینا صورت پذیرفت. نقشههای مغز ارائهشده توسط MRI حین درمانهای طب سوزنی تفاوتهای بین نقاط مختلف طب سوزنی، بین طبسوزنی مؤثر و ساختگی و تفاوتهای ناشی از روشهای مختلف طبسوزنی را به ما نشان دادند و که اثرات غیرقابل انکار طبسوزنی را تأیید مینماید. در مطالعه دیگر در سال 2010 که توسط Brain Research منتشر شد محققان دانشگاه یورک و پزشکی هال یورک نشان داد که طب سوزنی تأثیر بسیار مهمی بر ساختارهای عصبی بطور ویژهای دارد. تجزیه و تحلیل آنها نشان داد که طب سوزنی به غیرفعال کردن مناطقی در مغز که با پردازش درد مرتبط هستند کمک میکند.
مطالعاتی از این قبیل به ما نگاهی اجمالی به تحقیقات بالقوه ای می دهد که می توان برای درک بیشتر و در نتیجه استفاده موثر از عمل طب سوزنی انجام داد. ضروری برای این پیشرفت این است که ما با هم کار کنیم. برای پر کردن این شکاف، تیمهایی متشکل از متخصصان طب سوزنی، پزشکان، فیزیوتراپها، اساتید، محققان و متخصصان مغز و اعصاب باید در راستای هدف مشترک حمایت از طب سوزنی و کاربردهای متعدد آن کار کنند. طب سوزنی – به ویژه در ارتباط با سایر سیستم های مراقبت – این توانایی را دارد که به کاهش بسیاری از بیماری ها کمک کند، و زمان آن فرا رسیده است که هم مردم و هم دنیای پزشکی آن را بپذیرند و از آن برای تمام ارزشش استفاده کنند. امیدوارم با ما همراه باشید تا طب سوزنی را نه تنها به یک گزینه، بلکه یک امر مشترک تبدیل کنیم.
مطالعاتی از این قبیل به ما نگاهی اجمالی به تحقیقات بالقوهای میدهد که میتوان برای درک بیشتر و در نتیجه استفاده موثر از کاربرد طبسوزنی در پزشکی بهره برد. برای پر کردن این شکاف، تیمهایی متشکل از متخصصان طبسوزنی، پزشکان، فیزیوتراپها، اساتید، محققان و متخصصان مغز و اعصاب باید در راستای هدف مشترک حمایت از طب سوزنی و کاربردهای متعدد آن کار کنند. طب سوزنی – به ویژه در ارتباط با سایر سیستمهای مراقبتی و بهداشتی – این توانایی را دارد که به کاهش بسیاری از بیماریها کمک کند.
طب سوزنی برای مدیریت درد، زندگی افراد زیادی را در 40 سال گذشته تغییر داده است. تحقیقات علمی به طور فزایندهای از استفاده از طب سوزنی در درمان بسیاری از شرایط علاوه بر مدیریت درد حمایت میکنند. پزشکان طبسوزنی به طور گستردهای از تلاشها برای اطلاع رسانی و آموزش متخصصان پزشکی و عموم مردم در مورد کاربرد گسترده و پایه شواهد طبسوزنی حمایت میکنند.
طب شرقی، طب سوزنی را هم از طریق شهود و هم از طریق کاربرد پذیرفته است. کارایی آن بصورت تجربی ثابت شده است. دانشمندان، محققان و پزشکان غربی و شرقی میبایست به کمک هم این شواهد را به سطح بعدی برسانند و مطالعاتی را در راستای کاربرد این شواهد در علوم پزشکی بعمل بیآورند. اکنون زمان آن است که شکل نوینی از طب سوزنی با ادغام دانش علمی روز دنیا برای همگان قابل دسترس باشد.
در طول این دوره طولانی، از قرنها پیش تا پذیرش اخیر غرب، رشته طب سوزنی به طور فزایندهای با دانش و علوم مبتنی بر شواهد علمی در راستای توسعه تکنیکها و روشهای نوین در جهت تشخیص و درمان بیماران گامهای بزرگی برداشته است. علاوه بر روشهای سنتی طبسوزنی، انواع طب سوزنی که از تکنولوژیهای نوین ایجاد شدهاند عبارتند از: طب سوزنی الکتریکی (الکتروآکوپانکچر) و طب سوزنی لیزری و … .
مراحل انجام طب سوزنی سنتی
طب سوزنی سنتی، یا همان طب سوزنی، یک تکنیک درمانی قدیمی است که در فرهنگ چینی به عنوان یکی از روشهای درمانی سنتی و متمرکز بر توازن انرژی در بدن شناخته میشود. در این روش، از سوزنهای بسیار نازک و تیز در نقاط خاصی بروی بدن انسان بصورت دقیق و با تکینکهای خاصی وارد میشود. این نقاط بر اساس نظریههای طب سنتی چینی، نقاطی هستند که انرژی (Qi) در آنها به حرکت در میآید و در توازن انرژی بدن نقش دارند.
شرح مراحل اصلی طب سوزنی سنتی به شکل زیر است:
- تشخیص و تجزیه و تحلیل: ابتدا، پزشک یا متخصص طب سوزنی باید بیمار را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این شامل بررسی سوابق پزشکی، نظریههای طب سنتی چینی و بررسی دقیق نقاط درمانی بدن میشود.
- انتخاب نقاط درمانی: پس از تشخیص، نقاط خاصی از نظریه طب سنتی انتخاب میشوند که باید سوزنها به آنها وارد شوند. هر نقطه ممکن است برای درمان یک بخش خاص از بدن یا مشکلات بهداشتی معین مناسب باشد.
- وارد کردن سوزنها: سوزنهای نازک و تیز به دقت وارد نقاط درمانی در بدن فرد میشوند. این کار تحت نظر متخصص انجام میشود و نباید به طور غیرمجاز انجام شود.
- تحریک نقاط: پس از وارد کردن سوزنها، آنها ممکن است تا مدتی در مکان خود باقی بمانند یا تحت تحریک انجام داده شوند. تحریک میتواند به صورت دستی یا با استفاده از سوزنهای مخصوص انجام شود.
- نتیجهگیری: نتیجهگیری از جلسه طب سوزنی ممکن است بر اساس تجربیات قبلی و پیشرفت درمانی بیمار صورت گیرد. این ممکن است شامل ادامه درمان، تغییر در نقاط درمانی، یا تعداد جلسات مورد نیاز باشد.
معمولاً طب سوزنی سنتی برای کاهش درد، بهبود عملکرد عضلات، مدیریت استرس و اضطراب، و بهبود کلی بهداشت انجام میشود. این روش توسط متخصصان طب سوزنی یا پزشکانی که در این حوزه ماهر هستند اجرا میشود و میتواند به عنوان یکی از ابزارهای متمم در درمان مشکلات بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد.
معرفی طب سوزنی الکتریکی (Electroacupaunture)
طب سوزنی الکتریکی یک روش تشخیصی درمانی است که طب سوزنی سنتی را با تحریک الکتریکی ترکیب میکند. در این روش، جریان الکتریکی با فرکانس پایین به به الکترودهای سوزنی در نقاط خاص طب سوزنی بدن (Biological active point) وارد میشوند. این تحریک الکتریکی اثرات طب سوزنی سنتی را افزایش میدهد.
اعتقاد بر این است که این روش تشخیصی درمانی با تحریک اعصاب، ماهیچهها و بافتهای همبند کار میکند و جریان انرژی در بدن اصلاح میکند. طب سنتی چینی سلامتی را نتیجه تعادل هماهنگ جریانهای حیاتبخش و مکمل «یین» و «یانگ» میداند که به «qi» معروف است و «چی» تلفظ میشود. براین باورند که بیماری در نتیجه عدم تعادل بین این جریانات حاصل میشود. و این انرژی «چی» از طریق مسیرهایی در بدن انسان بنام مریدنها جریان دارند. این مریدینها و جریانهای انرژی از طریق 350 نقطه طب سوزنی در بدن قابل دسترسی هستند. قرار دادن الکترود در این نقاط با جریان و فرکانسهای مناسب، جریان انرژی را به تعادل باز میگرداند.
در یک مطالعه تجربی بروی درد تفاوت بین اثرگذاری سوزنهای طبسوزنی و اعمال الکتریسیته به آنها مورد بررسی قرار گرفت، نتایج نشان دادند که اگرچه سوزن به تنهایی مقداری درد را تسکین داد، اما وقتی الکتریسیته به آن اضافه شد، میزان اثرگذاری آن 100٪ افزایش یافت (Saletu et al 1975).
در طب سوزنی الکتریکی (EA)، از سوزنها طبسوزنی برای اعمال جریان الکتریکی استفاده نمیشود بلکه از طریق الکترودهای سطحی پسیو و اکتیو بدون آسیب فیزیکی به سطح پوست، جریان الکتریکی تولید و به بدن منتقل میشود. صرف نظر از واحد مورد استفاده، پزشکان باید بتوانند فرکانس، شدت و مدت زمان پالس جریان الکتریکی را تغییر دهند.
امروزه از روشهای مدرن همچون دستگاههای الکترونیکی و تکنولوژیهای پیشرفتهتر به منظور اعمال تحریکات الکتریکی به نقاط خاص بدن در طب سوزنی الکتریکی استفاده مینمایند که در ذیل چند روش مدرن طبسوزنی الکتریکی که استفاده میشوند را توضیح خواهیم داد:
- دستگاههای الکترو استیمولاتور (Electrical Stimulator Devices): (همان پالس تراپی به کمک الکترودها مختلف مغناطیسی و تماسی)
دستگاههای الکترواستیمولاتور (Electrical Stimulator Devices) دستگاههایی هستند که برای اعمال تحریکات الکتریکی به انواع مختلف نقاط در بدن به منظور تسکین درد، بهبود عملکرد عضلات، کاهش التهابات، و درمان برخی مشکلات بهداشتی استفاده میشوند. این دستگاهها از تکنولوژی الکترونیکی پیشرفته استفاده میکنند و به پزشکان و توانمندان در حوزه پزشکی و فیزیوتراپی کمک میکنند تا بیماران را در مراحل درمانی مختلف یاری رسانند.
مؤلفهها و ویژگیهای اصلی دستگاههای الکترواستیمولاتور عبارتند از:
- الکترودها: دستگاه دارای الکترودها است که برای اعمال تحریکات الکتریکی به نقاط مختلف در بدن به کار میرود. الکترودها معمولاً به پوست بسته میشوند و جریان الکتریکی را به نقطه مورد نظر انتقال میدهند.
- تنظیم کنترلپنل: دستگاه دارای یک کنترلپنل یا صفحه کنترل است که به کاربر اجازه تنظیم پارامترهای تحریک را میدهد. این پارامترها میتوانند شدت جریان الکتریکی، فرکانس، مدت زمان تحریک، و الگوهای تحریک را شامل شود.
- برنامههای تنظیم شده: بسیاری از دستگاههای الکترواستیمولاتور دارای برنامههای تنظیم شده هستند که برای موارد مختلفی نظیر درمان درد عضلاتی، تسکین درد مزمن، تقویت عضلات، و بهبود عملکرد عصبی طراحی شدهاند.
- سیگنالهای تحریکی: دستگاه از سیگنالهای الکتریکی تولید شده برای تحریک نقاط مختلف در بدن استفاده میکند. این سیگنالها ممکن است به صورت پالسی یا مداوم باشند و تنظیم شوند تا به نیازهای بیماری خاص پاسخ دهند.
- امکانات ایمنی: دستگاههای الکترواستیمولاتور دارای امکانات امانی هستند که به کاربر اجازه میدهند تا جریان الکتریکی را به اندازهای ایمن تنظیم کنند تا هیچ آسیبی به بیمار نرسد.
از دیگر ویژگیهای این دستگاهها میتوان به قابلیت تنظیم و نظارت در طول درمان، پرتابلیته (قابلیت حمل آسان)، و استفاده در محیطهای بالینی و درمانی اشاره کرد. دستگاههای الکترواستیمولاتور میتوانند در درمانهای مختلف از جمله فیزیوتراپی، تسکین درد، و بهبود عملکرد عضلات و اعصاب استفاده شوند.
- دستگاههای تحریک زنجیرهای (Sequential Stimulation Devices): (همان روش BAP)
تحریک زنجیرهای (Sequential Stimulation) یک تکنیک در طب سوزنی الکتریکی است که به منظور تحریک نقاط مختلف در بدن برای بهبود علایم بیماریها یا افزایش تأثیرات درمانی از آن استفاده میشود. اصل این تکنیک این است که نقاطی که با یکدیگر در ارتباط هستند، به ترتیب تحریک شوند، به طوری که تأثیر تحریک یک نقطه بر نقاط متصل به آن نقطه افزایش یابد.
مراحل اصلی تحریک زنجیرهای عبارتند از:
- تعیین نقاط مرتبط: در این مرحله، ابتدا نقاطی که به یکدیگر مرتبط هستند، تعیین میشوند. این نقاط معمولاً در سیستم انرژی بدن به عنوان مسیرهای انرژی (زنجیرههای انرژی) شناخته میشوند.
- ترتیب تحریک: براساس تعیین نقاط مرتبط، ترتیب تحریک انتخاب میشود. این ترتیب ممکن است بر اساس ارتباطات انرژیایی در سیستم انرژی بدن و یا بر اساس نیازهای بیمار مشخص شود.
- تحریک ترتیبی: سپس، نقاط به ترتیب تحریک میشوند. این تحریک ممکن است با استفاده از سوزنهای نسبتاً نازک و تیز یا دستگاههای الکترواستیمولاتور انجام شود. هر نقطه به ترتیب تحریک میشود و تأثیرات آن بر نقاط متصل به آن نقطه نظارت میشود.
- 4. مانیتورینگ و تنظیمات: در طی تحریک زنجیرهای، پزشک یا توانمندان مربوطه ممکن است تغییرات در واکنش بیمار را مشاهده کرده و تنظیمات لازم را اعمال کنند. این امکان را فراهم میکند تا به تأثیرات بهینهتری دست پیدا کرد.
تحریک زنجیرهای به عنوان یک روش طب سوزنی الکتریکی پیچیدهتر و تخصصی مورد استفاده قرار میگیرد و معمولاً توسط متخصصان ماهر در این حوزه اجرا میشود. این تکنیک بهبودی در مواردی نظیر درد مزمن، اختلالات عصبی، و مشکلات عضلانی-اسکلتی ارائه میدهد و به تنظیم انرژی بدن کمک میکند.
- دستگاههای تحریک مدوله (Modulated Stimulation Devices): (روش VRT و انتقلال داروهای هومیوپاتی یا اطلاعاتی بروی سیگنال)
تحریک مدوله (Modulated Stimulation) یک تکنیک در طب سوزنی الکتریکی است. در این روش، سیگنالهای الکتریکی به صورت مدوله شده (مانند امواج مدولاسیون) برای تحریک نقاط بدن استفاده میشوند. این نوع تحریک میتواند بهبود عملکرد بیمار در مواردی نظیر درد و التهابات را ارتقاء دهد. ویژگی اصلی این تکنیک این است که جریان الکتریکی با فرکانس یا شدتی متغیر و مدوله شده تولید میشود.
مؤلفهها و ویژگیهای اصلی تحریک مدوله عبارتند از:
- مدولاسیون فرکانسی: در تحریک مدوله، فرکانس جریان الکتریکی به صورت مدوله شده تغییر میکند. این به این معنی است که فرکانس جریان از مقداری کم به مقداری بیشتر (یا بالعکس) تغییر میکند در طول جلسه تحریک. این تغییر در فرکانس به تنظیم اثرات متنوع و کارآمدتر درمانی کمک میکند.
- مدولاسیون زمانی: در این تکنیک، مدت زمان تحریک نیز میتواند مدوله شود. به این معنا که مدت زمان تحریک به صورت تدریجی افزایش یا کاهش مییابد. این امکان به پزشک یا توانمندان این اجازه را میدهد که مقدار مناسبی از تحریک را به محل مورد نظر برسانند.
- مدولاسیون شدت جریان: شدت جریان الکتریکی نیز در طی جلسه تحریک مدوله میشود. این به این معنا است که شدت جریان میتواند از مقادیر کم به مقادیر بیشتر (یا بالعکس) تغییر کند. این تغییرات در شدت جریان به تنظیم و تطبیق بهتر تحریک با وضعیت بیمار کمک میکند.
- امکانات کنترل: دستگاههای تحریک مدوله دارای امکانات کنترل به منظور تنظیم پارامترهای مختلف تحریک هستند. این امکانات به پزشک یا توانمندان این اجازه را میدهند که تنظیمات را به صورت دقیق و بر اساس نیاز بیمار تعیین کنند.
تحریک مدوله به عنوان یک روش پیشرفته در طب سوزنی الکتریکی از طراحی منظم و تغییرات در پارامترهای تحریک برای بهبود کارآیی و تأثیرات درمانی استفاده میشود. این تکنیک به ویژه در درمان درد مزمن، بهبود عملکرد عضلات و اعصاب، و کاهش التهابات بدن مورد توجه قرار دارد.
- دستگاههای تحریک پالسی (Pulsed Stimulation Devices): (این بخش معادل بخش EPT یا همان درمن بکمک پالسهای مختلف)
تحریک پالسی (Pulsed Stimulation) یک تکنیک در طب سوزنی الکتریکی است که در آن جریان الکتریکی به صورت پالسی (به شکل پالسها) به نقاط مختلف در بدن اعمال میشود. این پالسها معمولاً با فرکانسهای خاص و با الگوهای زمانی مشخص ارسال میشوند. این نوع تحریک میتواند به مدت زمان طولانیتر و به صورت مداوم اعمال شود. این پالسها با توالیهای مشخص و با فرکانسهای خاص و با فاصلههای زمانی معین ارسال میشوند.
ویژگیها و جزئیات مهم تحریک پالسی عبارتند از:
- پالسهای الکتریکی: در تحریک پالسی، جریان الکتریکی به صورت پالسهای الکتریکی تولید و ارسال میشود. این پالسها تعداد معینی از دورههای فعال و غیرفعال (پالس و استراحت) را در هر دقیقه ارسال میکنند.
- فرکانس پالسها: فرکانس پالسها تعداد پالسهای ارسالی در یک ثانیه را مشخص میکند. این فرکانس بر اساس نیازهای بیمار تنظیم میشود و ممکن است متغیر باشد.
- مدت زمان پالس: این ویژگی نشاندهنده مدت زمانی است که جریان الکتریکی به صورت پالسی فعال است. این مدت زمان نیز توسط پزشک یا توانمندان تنظیم میشود.
- شدت جریان الکتریکی: شدت جریان الکتریکی در هر پالس مشخص میشود. این شدت معمولاً به مقادیری امن و بهینه تنظیم میشود.
- الگوهای پالس: الگوهای پالس به توالیهای مشخص پالسها و استراحتها اطلاق میشود. این الگوها ممکن است متغیر باشند و بر اساس نوع درمان و وضعیت بیمار تنظیم شوند.
تحریک پالسی به عنوان یکی از روشهای موثر در طب سوزنی الکتریکی برای تسکین درد، بهبود عملکرد عضلات و اعصاب، و کنترل التهابات مورد استفاده قرار میگیرد. این تکنیک به دلیل قابلیت تنظیم فرکانس، مدت زمان، و شدت جریان، بهبودی در تاثیرات درمانی ارائه میدهد و به طور گسترده در درمانهای فیزیوتراپی و مشکلات مرتبط با درد و نقاط عضلاتی-اسکلتی مورد استفاده قرار میگیرد.
- دستگاههای کنترل و تنظیم هوشمند (Smart Control and Regulation Devices):
برخی از دستگاههای طب سوزنی الکتریکی دارای سیستمهای هوش مصنوعی هستند که قابلیت تنظیم و کنترل دقیقتر تحریکات الکتریکی را فراهم میکنند تا به بیماران با توجه به نیازهایشان کمک کنند.
این روشهای مدرن طب سوزنی الکتریکی میتوانند بهبودی در تسکین درد، بهبود عملکرد عضلات و اعصاب، کنترل التهابات و سایر مشکلات بهداشتی ارائه دهند. تحقیقات بیشتر و پژوهشهای بالینی در حال انجام است تا استفاده از این روشها و بهینهسازی آنها در درمانهای مختلف بیماران را بررسی کنند.
طب سوزنی الکتریکی اغلب توسط متخصصان طب سوزنی آموزش دیده یا متخصصان مراقبت های بهداشتی که در تکنیک های طب سوزنی ماهر هستند انجام می شود. این یک درمان مکمل ایمن و مؤثر در نظر گرفته میشود، اما استفاده از آن باید توسط پزشکان واجد شرایط نظارت شود.
مسیرهای انرژی (در طب سوزنی الکتریکی تشخیص و درمان از چه طریقی انجام میشود؟)
طب سوزنی الکتریکی از مفاهیمی چون نقاط مریدینی، نقاط فعال بیولوژیکی، مسیرهای انرژی یا مریدینها و مراکز انرژی یا چاکراها برای تشخیص و درمان استفاده میکند. در زیر، این مفاهیم را به تفکیک شرح خواهم داد:
- نقاط مریدینی (Acupoints):
نقاط مریدینی به عنوان نقاط تحریکی بر روی مسیرهای انرژی در بدن در نظر گرفته میشوند. این نقاط بر اساس سنتها و تجربههای سالها در طب سوزنی چینی مشخص شدهاند. مفهوم این نقاط بر این است که جریان انرژی (کی) در بدن از طریق این نقاط جریان دارد. در طب سوزنی الکتریکی، نقاط مریدینی برای تحریک و تنظیم جریان انرژی بدن مورد استفاده قرار میگیرند.
- نقاط فعال بیولوژیکی (Biologically Active Points):
نقاط فعال بیولوژیکی به نقاطی اشاره دارند که بر اساس اطلاعات علمی و پژوهشی به عنوان نقاطی با اثرات درمانی خاص در طب سوزنی الکتریکی معرفی میشوند. این نقاط بر اساس تحقیقات جدید و شواهد علمی مشخص میشوند و اثرات درمانی خود را در موارد خاص تایید کردهاند. در طب سوزنی الکتریکی، نقاط فعال بیولوژیکی ممکن است به عنوان نقاط تحریکی مورد استفاده قرار گیرند.
- مسیرهای انرژی یا مریدینها (Energy Pathways or Meridians):
مسیرهای انرژی یا مریدینها به مسیرهایی اطلاق میشود که انرژی بدن (کی) از طریق آنها جریان دارد. این مسیرها در نظریه طب سوزنی چینی و دیگر سیستمهای طبی مانند طب سوزنی اروماتراپیک برشهایی از جریان انرژی بدن را نمایان میسازند. در طب سوزنی الکتریکی، این مسیرهای انرژی برای تشخیص و تحریک جریان انرژی در نظر گرفته میشوند.
- مراکز انرژی یا چاکراها (Energy Centers or Chakras):
مراکز انرژی یا چاکراها به نقاط معینی در بدن اطلاق میشود که به عنوان مراکز تنظیمی انرژی در نظر گرفته میشوند. این مراکز معمولاً در نقاط استراتژیک بدن قرار دارند و به عنوان مراکزی که انرژی بدن از آنها عبور میکند شناخته میشوند. در طب سوزنی الکتریکی، این مراکز انرژی ممکن است برای تنظیم جریان انرژی در نظر گرفته شوند.
در طب سوزنی الکتریکی، هدف از تحریک نقاط مریدینی، نقاط فعال بیولوژیکی، مسیرهای انرژی یا مریدینها و مراکز انرژی یا چاکراها تنظیم جریان انرژی بدن، بهبود سلامتی، و تسکین علائم و عوارض بیماریها است. این نقاط و مسیرها در طب سوزنی الکتریکی به عنوان نقاط کلیدی برای بهبود عملکرد بدن درمانی و تنظیم انرژی بدن تلقی میشوند.
طب انرژی (Energy Medicine)
طب انرژی (Energy Medicine) یک رویکرد نوین در حوزه بهداشت و درمان است که بر اساس این اصل استوار است که انرژی بدن، نقش اساسی در سلامتی و بهبود بیماریها ایفا میکند. در این رویکرد، فرض میشود که انرژی بدن به صورت میدانها و فیلدهای انرژیای در داخل و اطراف بدن جریان دارد و همچنین در نقاط مشخصی که به عنوان نقاط (نقاط طبسوزنی)، مسیرها (مریدینها) و مراکز (چاکراها) انرژی شناخته میشوند، تجمع مییابد.
طب انرژی از تکنیکهای متنوعی استفاده میکند تا انرژی بدن را تنظیم کرده و تعادل آن را بهبود ببخشد. این تکنیکها میتوانند شامل تحریک نقاط انرژی، القای انرژی، تنظیم مراکز انرژی (چاکراها)، استفاده از امواج الکترومغناطیسی و فرکانسهای خاص، تنفس آگاهانه و تکنیکهای ترتیبی انرژی باشند.
هدف اصلی طب انرژی، بهبود تعادل انرژی در بدن و سلامت عمومی فرد میباشد. این رویکرد بر این باور است که اختلالات انرژی میتوانند به اختلالات فیزیکی و عاطفی منجر شوند و با بازگرداندن تعادل انرژی، میتوان بهبودی در شرایط مختلفی از جمله درد، افسردگی، استرس و اختلالات خواب را ایجاد کرد.
مهمترین نکته در طب انرژی این است که بدون استفاده از داروها یا تداخل جراحی، تغییراتی در سطح انرژی بدن را ایجاد میکند تا بهبود سلامتی و رفاه عمومی افراد را تسهیل کند. از روشها و تکنیکهای مختلف تشخیصی و درمانی در انرژی درمانی (Energy Medicine) به منظور تنظیم انرژی بدن و بهبود سلامتی استفاده میشود که بطور کلی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- تحلیل میدانهای انرژی: در این روش، تحلیل و ارزیابی میدانهای انرژیی که اطراف و درون بدن انسان وجود دارند، انجام میشود. از ابزارهای مختلفی مانند تصاویر کریستالوگرافی و کیروگرافی کوانتومی استفاده میشود تا اطلاعات بیشتری درباره میدانهای انرژی بدست آید. این اطلاعات میتوانند در تشخیص اختلالات انرژی و اطلاعات در بدن کمک کنند.
- تحلیل نقاط انرژی: در طب سوزنی و دیگر روشهای انرژی درمانی، نقاط خاصی در بدن به عنوان نقاط انرژی شناخته میشوند. تحلیل و تشخیص این نقاط و فشارهای خاص بر روی آنها به منظور تعادلدهی انرژی و بهبود سلامتی مورد استفاده قرار میگیرد.
- استفاده از دستگاههای الکترونیکی: برخی از دستگاههای الکترونیکی مخصوص انرژی درمانی برای تشخیص و درمان مشکلات انرژی بدن استفاده میشوند. این دستگاهها معمولاً میدانها و فیلدهای الکترومغناطیسی را اندازهگیری میکنند و اطلاعاتی درباره تعادل انرژی در بدن فراهم میکنند.
- تکنیکهای ترتیبی انرژی: این تکنیکها شامل تمرینات تنفسی، مدیتیشن، و تمرینات ترتیبی انرژی میشوند که به افراد کمک میکنند تا تعادل انرژی بدن را بهبود دهند و انرژی منفی را از بدن دفع کنند.
- استفاده از فرکانسها و امواج الکترومغناطیسی: برخی روشها از فرکانسهای مختلف امواج الکترومغناطیسی به عنوان ابزار تشخیصی و درمانی استفاده میکنند. این امواج ممکن است از منابع خارجی یا دستگاههای خاصی تولید شوند تا تعادل انرژی بدن را بهبود ببخشند.
ترکیب این روشهای مختلف با هم میتواند به تشخیص و درمان مشکلات انرژی در بدن کمک کرده و بهبودی در شرایط مختلفی از جمله درد، افسردگی، استرس و اختلالات خواب ایجاد کند. انتخاب روش مناسب بسته به نیازهای فرد و مشکلات وی انجام میشود.
طب انرژی-اطلاعات (Energy-information Medicine)
طب انرژی-اطلاعات (Energy-Information Medicine) یک رویکرد نسبتاً جدید در حوزه بهداشت و درمان است که بر اساس ایده این اصل استوار است که انرژی و اطلاعات در بدن با یکدیگر ترکیب شدهاند و تاثیر بسزایی در سلامت و بهبودی دارند. در این رویکرد، فرضیه مطرح میشود که انرژی و اطلاعات در داخل و اطراف بدن به صورت میدانهای انرژی جریان دارند و این میدانها شامل اطلاعاتی هستند که برای حفظ سلامت و تعادل بدن ضروری هستند.
از روشها، دستگاهها و تجهیزات مختلف مبتنی بر انرژی مثل امواج الکترومغناطیسی، میدانهای انرژی خاص و امواج مغناطیسی مختلفی برای تجزیه و تحلیل انرژی و اطلاعات با هدف تنظیم و بهبود تعادل انرژی و اطلاعات در بدن استفاده میشود. این شامل تصاویر و اطلاعاتی است که از تحلیل میدانهای انرژی و تجزیه اطلاعات بیولوژیکی بدن بهدست میآید. تطبیق این دیدگاه با عملکرد بیولوژیکی بدن و تاثیرات محیطی بر آن، به مفهوم طب انرژی-اطلاعات منجر میشود. این رویکرد به تشخیص و درمان مشکلات انرژی و اطلاعاتی در بدن با استفاده از ابزارهای مختلفی میپردازد. برخی از مهمترین ابزارهای طب انرژی-اطلاعات شامل موارد زیر میشوند:
هدف اصلی طب انرژی-اطلاعات، تنظیم و بهبود تعادل انرژی و اطلاعات در بدن است. این رویکرد باور دارد که اختلالات در انرژی و اطلاعات ممکن است منجر به مشکلات فیزیکی و روانی شوند و با استفاده از تغییر و بهبود این انرژیها و اطلاعات، بهبود در سلامتی و کیفیت زندگی ایجاد میشود.
پزشکی کوانتومی (Quantom medicine)
شاخه جدیدی از پزشکی است که به تشخیص سریع، بدون درد و غیر تهاجمی کل بدن و درمان بیماریها را در تمام زمینه های پزشکی بدون عوارض جانبی تشعشع ارائه میدهد. به عنوان یک رویکرد کیفی جدید و مدرن در تشخیص و درمان، پزشکی کوانتومی مبتنی بر پدیده رزونانس بیولوژیکی است و از دانش پزشکی شرقی و غربی، فیزیک کوانتومی، بیوفیزیک و الکترونیک استفاده میکند.
طب کوانتومی مبتنی بر رویکردهای طب کلنگر میباشد که بدن را در حالت تعادل بازیابی میکند و همچنین بدن را در حالت تعادل نگه میدارد. ما به این حالت تعادل میگوییم – سلامت. برای هر فردی یک رویکرد جداگانه و منحصر بفرد وجود دارد. عوارض جانبی ندارد و غیر تهاجمی است. در این رویکرد بدن فرد بعنوان یک کل مورد تحلیل و بررسی میشود نه بیماری فرد.
هر سلول نمایانگر یک واحد الکترومغناطیسی است، در نتیجه فرآیندهای بیوشیمیایی آن، امواج الکترومغناطیسی خاصی با فرکانس ایدهآل ساطع میکند. شکلگیری بیماری زمانی اتفاق میافتد که فرکانس ایدهآل در اثر عوامل بیرونی و درونی تغییر کند که فرآیندهای بیوشیمیایی در آن را نیز تغییر میدهد.
فرآیند شکلگیری و توسعه یک بیماری فوری نیست، چند فاز مختلف برای ایجاد یک بیماری در بدن وجود دارد (6 مرحله). در 3 فاز اول، تغییرات در سطح فعالیت بیولوژیکی بدن، تنها توسط دستگاههای پزشکی کوانتومی قابل تشخیص است. درحالیکه از فاز چهارم به بعد ما متوجه تغییرات آشکار در معاینات بالینی و آزمایشگاهی میشویم و در مرحله پنجم و ششم یک بیماری از قبل آشکار بالینی داریم که اغلب نیاز به درمان دارویی مادام العمر دارد. هدف در طب کوانتومی جلوگیری از تبدیل شدن اختلالات اولیه به بیماری در سه مرحله اول است، زیرا ماهها و سالها قبل از ایجاد بیماریهای مختلف، اطلاعاتی به شکل اختلالات الکترومغناطیسی سلولها در بدن وجود دارد، بنابراین میتوان پیش بینی و از بیماری جلوگیری کرد.
به همین دلیل است که ما به پزشکی کوانتومی میگوییم – طب سلامتی، نه طب بیماری!